Matauk

Dei var flinkare til det før – sikkert fordi det var nødvendig.  I dag får ikkje det me kallar «matauk» så stor innverknad på månadsbudsjettet.  Men det er grådig kjekt å hausta sin eigen mat, anten det er noko me har sådd og planta sjølv, eller me finn det i naturen sitt eige matfat.

Når eg skriv dette,  kjem eg akkurat inn frå hagen, der eg sette to små rader med poteter i vår.  Det var ein sein og kald vår, så eg venta til etter syttande mai.   På ein potetplante var det meir enn nok poteter til ein middag for oss tre som skal eta middag i prestegarden i dag.  Hadde det vore på oldemor mi si tid, hadde det ikkje monna mykje.  Ho Andrea Folgerø på Hiskjo hadde femten born som vaks opp, og dei hermer etter henne at ho ein gong sa at «i dag trur eg me hoppar over middagen – me er berre ni til bords».   Då var det godt dei hadde sild og poteter i fleng.  Far min sa at heime på Sakseid pleidde dei å eta sild og poteter eine dagen, og poteter og sild andre dagen.  Og for å variera på den noko einsidige kosten fekk dei finare mat på søndagen: då var det kokefisk til bords.

I år har me drive litt matauk i familien.  I juni hausta me inn fleire kilo rabarbra, og no i juli / august har me plukka rips og stikkelsbær som er blitt til saft og syltetøy.  Her ein dag var me ute og fiska, og fekk fin makrell.   I dag gjer me det ikkje så mykje for å spara pengar.  Det er andre grunnar til å driva matauk.   

For det første er det ingenting som smakar så godt som mat du har hausta sjølv.  Det er nok berre innbilning, men likevel.  For det andre er det viktig at me ikkje gløymer korleis me skal bruka ressursane me har rundt oss der me bur.  Kven veit om tidene alltid vil vera så gode som dei er no.  Om me ikkje har råd til å importera varer til landet vårt, vil det bli smalhans her.  For det tredje trur eg me blir meir i pakt med det opprinnelege i det å vera menneske, når me dyrkar jorda og forvaltar og haustar av det Gud har gitt oss.

Gud velsigna Noah og sønene hans og sa til dei: «Ver fruktbare, bli mange og fyll jorda!   Over alle dyra på jorda og alle fuglane under himmelen, over alt som rører seg på marka og alle fiskane i havet, skal det koma frykt og redsle for dykk. Dei er gjevne i dykkar hender.   Alt som lever og rører seg, skal no vera mat for dykk. Som eg gav dykk dei grøne plantene, gjev eg dykk no alt dette.   1Mos 9,1-3